Tükenmişlik sendromu nedir?

Günümüzde giderek yaygınlaşan tükenmişlik sendromu “başarısız olma, yıpranma, enerji ve gücün azalması veya tatmin edilemeyen istekler sonucunda bireyin iç kaynaklarında meydana gelen tükenme durumu” olarak tanımlanıyor.

İLK KEZ 1974 YILINDA TANIMLANDI

Bu tanım ilk kez 1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından yapıldı. 1974 yılından beri uzmanların üzerinde araştırmalara devam ettiği bu sendrom, son olarak Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MBI)’ni de geliştirmiş olan Christina Maslach tarafından yapıldı. 

TATMİN EDEMEMEK TÜKENMİŞLİK SENDROMUNA NEDEN OLUYOR

Buna göre, “Tükenmişlik “işi gereği yoğun duygusal taleplere maruz kalan ve sürekli diğer insanlarla yüz yüze çalışmak durumunda olan kişilerde görülen fiziksel bitkinlik, uzun süreli yorgunluk, çaresizlik ve umutsuzluk duygularının, yapılan işe, hayata ve diğer insanlara karşı olumsuz tutumlarla yansıması ile oluşan bir sendrom”dur.

Yani işi gereği insanlarla iç içe olmak zorunda olan ve bu insanların taleplerini tatmin edemeyen insanlar çoğunlukla 'tükenmişlik sendromu' yaşıyor. Bu da durumu daha da kötüleştirerek zaten tatmin edilemeyen istekleri daha da yanıtsız bırakmaya neden olduğu için kişi içinden çıkılamaz bir duruma düşüyor. 

SAĞLIĞI BOZUYOR

Öncelikle yorgunluk, bitkinlik, baş ağrısı, uykusuzluk ya da aşırı uyku hali gibi fiziksel etkenlerle kendisini gösteren tükenmişlik sendromu, zamanla geçmeyen soğuk algınlıkları, enfeksiyonlara karşı direncin azalması, kilo kaybı veya şişmanlık, solunum güçlüğü, genel ağrı ve sızılar, mide bağırsak hastalıkları, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kas gerilmeleri, kalp çarpıntısı ve cilt hastalıkları gibi daha ciddi pek çok rahatsızlıklarla karşı karşıya bırakıyor. 

PSİKOLOJİK ETKİLERİ DE VAR

Psikolojik belirtiler ise fiziksel olanlar kadar net bir şekilde kendini göstermese de engellenmişlik hissi ve sinirlilik, psikolojik incinmeye açıklık, nedeni bilinmeyen huzursuzluk ve tedirginlik duygusu, sabırsızlık, özgüvende azalma, çevreye karşı düşmanlık duygusu, güçsüzlük, iş ile ilgili ümitsizlik, diğer insanları eleştirme, ilgisizlik, aile içi sorunlarda artış, tatminsizlik, hayata karşı negatif tutumlar, nezaket, saygı ve arkadaşlık gibi olumlu duygularda azalma, düşüncelerde belirsizlik ve karmaşıklık, asılsız şüpheler ve paranoya, depresyon, suçluluk hissi ve çaresizlik olarak kendini gösteriyor. 

TÜKENMİŞLİK NASIL ÖNLENİR

İş ve boş zaman, iş ve ev gibi ayrımlar en başta yapılması gereken durumdur. İş yerinizdeki sorunları gün bittiğinde iş yerinde bırakarak ayrılmaya çalışın. Boş zamanlarınızda size keyif verecek şeylerle uğraşın. 

Bunların dışında, birisinin fiziksel kondisyonuna dikkat etmesi, kendi sınırlarını itiraf etmesi, evde ilişkilerin iyi olması, işin işte kalması, sürekli mesleki gelişim, destekleyici bir işveren, işle ilgili görevlerin net bir şekilde açıklanması, kendi yaptığı işi anlamlı olarak görmek, uzmanlığın idamesi. İşin en azından sağlık bakımı ve eğitici personeliyle gözetimi, tükenmişliği önleyebilir.